“Veel mensen vergeten dat ze meer keuzevrijheid hebben dan ze denken. In iedere omstandigheid, hoe benard ook, heb je zelf wel de keuze hoe er mee om te gaan. Victor Frankl en Nelson Mandela zijn hier levende voorbeelden van geweest.” Aan het woord is Hilde Bolt, o.a. auteur van ‘Get your Guts, je instinct als kompas’ en trainer bij het Europees Instituut. Hilde wil mensen stimuleren meer naar hun instinct te luisteren, naar hun eigen (lichaams)wijsheid en wat je instinct zegt, ook te durven onderzoeken.

“Aan de ene kant hebben mensen een verlangen naar verandering en aan de andere kant hebben ze er een enorme hekel aan omdat het onzekerheid met zich meebrengt. Vanuit onze cultuur zoeken we naar zekerheid. We ‘kopen’ bijvoorbeeld zekerheid via verzekeringen of via een goede baan. De welvaart is gegroeid, we gaan ervan uit dat er veel ‘maakbaar’ is. Er is veel keuze en als er iets verandert in die zogenaamde zekerheid, dan triggert dit angst; ‘kan ik mijn hypotheek wel betalen’, ‘wat betekent het voor mijn baan als ik niet meega in de verandering’, etc.

Onlangs was ik in Nepal, ik was onder de indruk van de flexibiliteit van de mensen daar. Na alle verwoestingen door de aardbeving, maken ze er gewoon weer wat van. In Nederland lopen veel mensen rond met een stressniveau alsof hun leven zwaar wordt bedreigd. Mensen in Nepal, die feitelijk veel meer risico lopen omdat er ieder moment weer een aardbeving kan zijn, lijken meer met de dag te leven. Omdat de reële risico’s veel groter zijn, is de dood veel meer een onderdeel van het leven. Daarnaast speelt spiritualiteit een grotere rol. Mensen zien zichzelf als een onderdeel van een groter geheel, waardoor lijden mogelijk ook dragelijker wordt. In Nederland kunnen we dat wat minder goed.

Spiritualiteit en saamhorigheid zijn voor een groot deel uit onze samenleving verdwenen. Hier vinden we het vaak belangrijk wat anderen vinden, willen we ‘gezien worden’, proberen we te voldoen aan wat er van ons gevraagd wordt en zijn veel mensen de weg kwijt. Randvoorwaarden zijn belangrijk, je moet jezelf kwijt kunnen in je baan, de salariëring moet goed zijn. Natuurlijk is dat mooi; eigen ontwikkeling en waarden zijn belangrijk maar soms missen we realiteitsbesef. Mensen kunnen vaak geen rust vinden in waar ze zijn.

Ik denk dat mensen veel meer gebruik kunnen maken van hun eigen ‘instinct’. Hiermee doel ik bijvoorbeeld op het ‘buikgevoel’. Veel mensen weten van binnen donders goed wat er wel en niet klopt in hun leven, in situaties. Vraag je zelf bijvoorbeeld eens af of ‘de situatie’ klopt, of je wordt geraakt en waarom.  Of vraag jezelf af of iets een signaal is, een innerlijk weten dat zegt ‘dit is niet goed voor mij’. En: ‘Wat heeft mijn lijf me te vertellen over wat er met me gebeurt’? Meestal weet je heel goed wat je instinct zegt, maar er is lef voor nodig om dit serieus te nemen en dit te durven onderzoeken. Bedenk wat je kunt doen zonder dat je het perse hoeft te doen.  Durf alle opties eens echt langs te lopen. Dan wordt het uiteindelijk een stuk overzichtelijker. Angst is immers niet altijd de beste raadgever.

Coaches kunnen je hierbij helpen, ze kunnen je laten zien waar bijvoorbeeld aangeleerd gedrag in de weg zit. Leidinggevenden hebben ook een belangrijke rol bij het verminderen van stress bij veranderingen. Kijk als leidinggevende naar je medewerkers; wat is dit voor iemand, wat heeft hij nodig en hoe kan ik het beste uit hem halen? Ik coachte onlangs een leidinggevende waarbij we dit bespraken. Zij gaf aan dat ze tegen een van haar medewerkers altijd heel streng was. Dat was iemand die door haar ouders ook altijd streng werd toegesproken en juist bevestiging nodig had. Deze leidinggevende haalde dus niet het beste uit haar medewerker naar boven. Je kunt wat ik noem ‘systemische herhaling’ soms voorkomen. Zonder dat mensen het door hebben, herhalen veel mensen onbewust het patroon dat ze vanuit hun geschiedenis hebben aangeleerd. Door iemand uit het mechanisme te halen bevorder je werkplezier.

En…we hebben te accepteren dat het leven continue verandering is, dat is nu eenmaal een gegeven.  Niets is zeker. In iedere omstandigheid heb je echter wel zelf de keuze hoe er mee om te gaan. Veel mensen vergeten dat ze meer keuzevrijheid hebben dan ze denken te hebben.“

Hilde Bolt is docent lichaamsgericht werken in de opleiding tot Master Coach en trainer in de opleiding Coachen bij werkstress & burn-out.
Bron: Coaching Magazine, coach in de organisatie (thema-uitgave: Veranderingen). Een gezamenlijke uitgave van het Europees Instituut en de Baak.