Focus op veerkracht

Vakgebieden als klinische psychologie en psychotherapie hebben altijd veel belangstelling voor wat er misgaat in het leven. Over psychische problemen en wat je daaraan kunt doen, verschijnen al eeuwen reeksen publicaties. Over de grootste groep mensen die er ondanks de nodige tegenslag in slaagt er -soms steeds weer- bovenop te krabbelen, weten we echter veel minder. Betrekkelijk nieuwe ontwikkelingen als oplossingsgerichte en positieve psychologie slagen er in de bedding van deze stroom wat te verleggen. In het kielzog van deze ontwikkeling krijgt recent het begrip ‘veerkracht’ steeds meer aandacht.

Al een kleine tweehonderd jaar geleden werd de Engelse term voor veerkracht -resilience- in de natuurkunde gebruikt voor de schokbestendigheid van een materiaal. Dat is eigenlijk wel een mooie term voor wat we verstaan onder veerkracht bij mensen: het vermogen om te herstellen na een schok. We weten allemaal dat er grote verschillen zijn in veerkracht. De ene persoon is al bij de eerste de beste tegenwind compleet van slag. De ander laat zelfs grote persoonlijke crises als water op een eend van zich afglijden en ziet in elke crisis een nieuwe kans.

Veerkracht van essentieel belang
Veerkracht is van essentieel belang voor ons leven en werk en dan gaat het niet alleen om incasseringsvermogen. Veerkrachtige mensen beschikken over veel doorzettingsvermogen en discipline, zijn positief ingesteld en hebben een helder doel voor ogen. Ze vertrouwen erop dat ze een oplossing vinden voor problemen en trekken lessen uit eerdere ervaringen en feedback van anderen.
Het onderzoek naar veerkracht staat nog altijd in de kinderschoenen. In vergelijking met bijvoorbeeld auto’s weten we van de schokbestendigheid van mensen en de verschillen daartussen relatief weinig. Toch is er wel degelijk allerlei onderzoek gedaan naar de wijze waarop mensen herstellen na een schokkende ervaring. Dat onderzoek maakt duidelijk hoe belangrijk het is als kind een goede start te hebben gehad in een stabiel, warm nest. Wie een dergelijke achtergrond mist, hoeft echter niet te wanhopen. Zo bleek een flink aantal mensen er ondanks aanzienlijk minder gunstige jeugdervaringen toch in te slagen als volwassenen een bevredigend leven te leiden. Bepalende factoren bleken onder andere de keuze om door te leren, een goed sociaal netwerk en een positieve levensinstelling.

Focus op veerkracht
Hoewel de praktijk nogal eens anders is, is het ook in coaching van groot belang dat niet (alleen) wordt ingezoomd op wat er allemaal verkeerd loopt. Een goede coach focust juist ook op de wijze waarop coachees eerder moeilijke situaties hebben overwonnen. Hoe hebben ze dat aangepakt, wat was helpend en hoe zouden ze dat opnieuw kunnen gebruiken? Die vragen geven een goed beeld van de veerkracht van coachees en kunnen belangrijke aanwijzingen geven voor de inrichting van het coachingstraject.

Daarnaast is de mate van veerkracht ook een goede voorspeller van de uitkomst van je coaching. Een veerkrachtige coachee zal zich immers niet snel uit het veld laten slaan, ook al levert jouw coaching niet direct tastbare resultaten op. De veerkracht van de coachee biedt in coaching vaak de sleutel tot succesvolle verandering.

Door: Ron van Deth
Ron van Deth is o.a. docent in de opleiding Dynamisch coachen bij stress en burn-out. Meer weten? Schrijf je in voor een van de informatiebijeenkomsten.