Veranderende wereld, andere bedrijfscultuur
Als er één branche is waar de veranderende wereld aan den lijve wordt ondervonden, dan is het wel de energiesector. Iemand die daar middenin staat is Rinke van de Rhee, als directeur verantwoordelijk voor de digitalisering van netwerkbedrijf Alliander. Ik spreek met hem over de gevolgen van de energietransitie, de aanpassingen die dat vraagt van de organisatie en de mensen die er werken. Hoe een organisatie die is gestoeld op stabiliteit en beheersbaarheid, een omslag maakt naar flexibiliteit en wendbaarheid, zonder aan veiligheid en betrouwbaarheid te mogen inboeten. Én de rol die coaching daarbij speelt.
“Het gaat nog sneller dan we dachten!”, aldus Rinke.
De veranderingen die plaatsvinden laten zich het duidelijkst illustreren aan de hand van je eigen woonomgeving. Misschien heb je al zonnepanelen op het dak, misschien denk je erover na; hoe dan ook, er zijn weinig woonwijken waar nog geen paneel te vinden is. Maar wat als je op een zonnige dag je stroom niet kunt terugleveren? Wat een vanzelfsprekendheid is voor een bewoner, kan een hoofdpijndossier zijn voor een netbeheerder. Want kunnen de kabels die in de grond liggen de toename van energietransport wel aan? Wat te doen met een teveel aan aanbod als het op die zonnige dag ook nog waait en naast de zonnepanelen ook de windmolens staan te stampen, maar de energievraag achterblijft? Hoe houd je dan het energienet stabiel?
De welbekende voorschotnota stamt uit de tijd dat alleen het weer bepalend was voor de hoeveelheid afgenomen stroom en gas in een jaar. De kabel die de grond in ging moest een halve eeuw mee kunnen. Maximale capaciteit lag goeddeels vast. Men maakte een plan en rolde vervolgens de kabels uit in de nieuwe woonwijk. Zo ging het 100 jaar. Een organisatie die je daar omheen bouwt, kenmerkt zich door stabiliteit en veiligheid, efficiëntie en specialisatie. Wie wát doet, kan en mág doen, ligt vast in een diversiteit aan helder omschreven functies en certificeringen. En rondom die functies zijn afdelingen en regiokantoren. Medewerkers weten precies waar zij aan toe zijn. En als er eens een storing is, dan sta je met zijn allen klaar om deze zo snel mogelijk te verhelpen. Niet alleen behoudend, ook zeer betrokken.
De veranderende wereld is een complexere wereld. Waar een woonwijk vroeger slechts afnemer van stroom was, wordt zij nu ook producent, en slaat zij in de toekomst mogelijk ook energie op in buurtbatterijen. Maar ook de beschikbare technologie verandert in hoog tempo. En waar de vraagstukken complexer worden, en oplossingen voor veranderingen steeds sneller nodig zijn, daar is meer uitwisseling van kennis en informatie nodig. Waar een oude monteur vroeger slechts de aansluiting van een woonhuis verzorgde, blijkt hij nu over cruciale kennis te beschikken die al in het ontwerpproces van een digitale toepassing noodzakelijk is. “Vroeger werden op een hoofdkantoor nog wel eens oplossingen uitgedacht, die in de praktijk helemaal niet werkten. Zoals een te dikke kabel die onder een volle stoep een bocht niet kan maken”, vertelt Rinke, “of die monteur die zich weet te herinneren dat men in wijk Y, koppelstukken heeft gebruikt van goedkope kwaliteit, waardoor je in de problemen kan komen als je grotere energiestroom door die kabels omleidt. Dat is lang niet altijd goed geregistreerd omdat dat nooit nodig was”.
