
Geef je leiding als een allround ‘teamcoach’, dan kun je omgaan met verschillende perspectieven: van jezelf, van het team én van de organisatie. Daarvoor heb je inzicht nodig in de factoren die het functioneren van je medewerkers beïnvloeden. Zoals het systeem dat de organisatie vormt. Maar ook de cultuur, waaronder de ‘ongeschreven regels’ en wat zich ‘onder water’ bevindt. Als ‘teamcoach’ heb je greep op de groepsdynamiek en kun je hierop interveniëren.
In dit artikel gaat Wim Goossens, een van de expertdocenten in de opleiding Van Manager naar Teamcoach in op ‘de teamdynamiek’. De verschillende team- cq groepsdynamieken kunnen herkennen is onmisbaar om een goed functionerend team te vormen.
“Een leider als teamcoach kijkt altijd naar de groepsontwikkeling. Elk team doorloopt namelijk een aantal fasen:
– In de voorfase creëren de leden een beeld van het team;
– In de oriënterende fase denkt men na over het doel en de onderlinge verhouding;
Als dat op orde is, ga je naar de invloed- en affectiefase:
– Bij de invloedfase gaat het om sturing en macht en kan het gaan schuren;
– In de affectiefase gaat het om ‘bij wie voel ik me veilig’.
Uiteindelijk kom je uit bij de autonome groep die zelfsturend kan zijn.”
“In elke fase keren bepaalde type patronen terug. In de oriëntatiefase is men sterk afhankelijk van de leider, terwijl in de invloedfase er juist weerstand ontstaat tegen de leider. Dat moet je kunnen herkennen en dan schrik je er ook niet van. Eigenlijk zou je dan tegen je team moeten zeggen; “jullie doen het volgens het boekje”. Als je de fases cq groepsdynamieken kunt herkennen, dan weet je wat er kan voorvallen en waarop je kunt interveniëren. De leidinggevende behoudt eigenlijk altijd de helikopterview.
Interveniëren op meerdere communicatieniveaus
De manager als teamcoach kan interveniëren op meerdere communicatieniveaus:
• het inhoudsniveau (= WAT: op het thema, onderwerp of resultaat);
• het procedureniveau (= HOE: de werkwijze);
• het interactieniveau (wat er TUSSEN de teamleden speelt);
• het bestaansniveau (wat er BINNEN de teamleden speelt);
• het contextniveau (de invloed van de OMGEVING van het team.
Kaders zijn belangrijk, zeker bij zelfsturing
“Ik kom het regelmatig tegen dat in organisaties vanaf een bepaalde datum gewerkt wordt met zelfsturende teams. Dat kan niet, zelfsturing is geen beginpunt. Je zult altijd door een aantal fases moeten om uiteindelijk bij de eindfase ‘zelfsturing’ uit te komen.
Het is belangrijk dat de kaders helder zijn zodat teamleden weten waarbinnen ze kunnen opereren en welke vrijheden ze hebben. Ik stel altijd voor een zogenaamde placemat te maken met daarop een omschrijving van ‘the why, what en how’:
Why: waarom bestaan we als team, wat is onze missie?
What: wat is onze kernopdracht, welk resultaat streven we na?
How: en hoe doen we dat?
Daarmee wordt het ook makkelijker voor nieuwe mensen om zich in te voegen in het team.
Bij een nieuw teamlid ga je altijd weer even terug naar de oriëntatiefase, wees je daar bewust van. Laat een nieuw teamlid zich ook niet als eerste voorstellen, maar laat de bestaande leden zich aan het nieuwe teamlid voorstellen. Daarmee schep je een voorwaarde dat het nieuwe teamlid ook wordt opgenomen in de groep.“
Jouw stijl als leidinggevende – kun je meebewegen?
“Een ander belangrijk punt voor jou als leidinggevende, is dat je weet hoe je in groepen bent gesocialiseerd. Welke groepsdynamieken heb je meegemaakt en hoe hebben die jouw functioneren in groepen beïnvloed? Ben je in een harmonieus gezin opgegroeid of juist in een vechtgezin? Ga je voor de lieve vrede, of altijd strijdend ten onder, ben je confronterend of juist empathisch? Wees je bewust van je stijl als leidinggevende. Je stijl moet ook meebewegen met de groep.”
“Kortom: om als leider je team verantwoord te kunnen coachen, is het kunnen omgaan met verschillende perspectieven en het kunnen herkennen van groepsdynamieken en daarop kunnen interveniëren onmisbaar.”
Ben je leidinggevende en wil je je vaardigheden als teamcoach ontwikkelen? Kijk dan of de opleiding Teamcoach bij je past en meld je aan voor een van de introductieworkshops.